در سالهای اخیر واقعیت افزوده به عنوان یک تکنولوژی پیشرو در حوزه های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است ، یکی از کاربردهای این تکنولوژی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است استفاده از AR(Augmented Reality) در صنعت خصوصا مبحث نگهداری و تعمیرات می باشد.که این مهم با یکپارچه سازی محیط واقعی در صنعت و محیط دیجیتال و با ابزارهایی مانند عینکهای واقعیت افزوده و گوشی های هوشمند محقق می گردد. واقعیت افزوده (AR) با اضافه کردن مدلهای سه بعدی ،نمایش اطلاعات پایگاه داده عملیاتی ، انیمیشن ، متون راهنما ، فیلم و عکس به دنیای واقعی باعث مشاهده همزمان محیط واقعی با محیط دیجیتال می گردد که این امر باعث درک بهتر محیط واقعی توسط استفاده کنندگان از این تکنولوژی می شود.
بدیهی است واقعیت افزوده (Augmented Reality) عناصر دیجیتال را به محیط واقعی اضافه می کند و با مفهوم واقعیت مجازی (Virtual Reality) که غوطه وری کامل در محیط دیجیتال می باشد تفاوت دارد .
واقعیت مجازی(VR) بطور کامل ارتباط شما را با محیط واقعی قطع می کند و شما با زدن یک عینک مخصوص تمام حواس خود را به یک محیط دیگر معطوف می کنید به عنوان مثال در حالیکه شما در منزل خود نشسته اید ،خود را در یک نمایشگاه صنعتی حس کرده و از غرفه های آن نمایشگاه بصورت مجازی بازدید خواهید کرد ولی در واقعیت افزوده شما دنیای واقعی را مشاهده کرده و چیزی به آن اضافه خواهد کرد. هرچند واقعیت مجازی و واقعیت افزوده دارای تعاریف مشترک نیز می باشند و در واقع هردو سعی در افزایش قدرت دید ما از محیط مورد نظرمان را دارند.
با پیشرفت علوم و تکنولوژی خصوصا علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی، استفاده از واقعیت افزوده نیز مانند سایر تکنولوژیها هر روزه در مباحث مختلف کاربرد بیشتری پیدا می کند. کاربرد واقععیت افزوده(AR) در معرفی و نمایش اجسام بصورت سه بعدی ، وب سایتهای فروش اینترنتی کالا،ساخت اپلیکیشنهای بازی و حتی مباحث مرتبط با پزشکی و یا آموزش هر روز بیشتر از قبل مشاهده می شود .
استفاده از واقعیت افزوده و واقعیت ترکیبی در موارد ذکر شده بالا در ماه های اخیر تا حدودی پیاده سازی و مورد استفاده قرار گرفته است. ولی بر خلاف کاربرد های مذکور ، یکی از کاربردهای واقعیت افزوده که کمتر مورد توجه قرار گرفته است استفاده از این تکنولوژی در محیط های صنعتی و تولیدی خصوصا کاربرد آن در فرآیندهای نگهداری و تعمیرات می باشد.
یکی از موارد استفاده از واقعیت افزوده در نگهداری و تعمیرات ، آموزش اپراتورها و آموزش دستورالعملها به کاربران می باشد که این کار با ترکیب تصاویر و مدلهای ساخته شده با کامپیوتر و محیط واقعی ( مثلا یک دستگاه یا تجهیز و یا قسمتی از یک تجهیز واقعی در محیط کارخانه) و یا از طریق دستیاری از راه دور به دست می آید. به عنوان مثال اپراتور خط می تواند با اجرای اپلیکیشن بر روی گوشی همراه و یا تبلت خود و یا با زدن یک عینک واقعیت افزوده ، چگونگی جایگزین نمودن یک قطعه کلیدی در یک تجهیز حساس را مشاهده و این کار را مرحله به مرحله بصورت دقیق و موثر انجام دهد.
در واقع واقعیت افزوده (AR) در نگهداری و تعمیرات به کاربران این اجازه را میدهد تا دید خود را در محیط واقعی توسعه دهند ، به عنوان مثال یک تجهیز را بصورت دمونتاژ شده مشاهده و تمام اطلاعات آن تجهیز و قطعات تشکیل دهنده آنرا بصورت مرحله به مرحله به همراه دستورالعمل تعمیراتی آن در محیط واقعی و با امکانات گرافیکی جذاب و موثر مشاهده نمایند.هم چنین با استفاده از دستیاری از راه دور در تکنولوژی AR اپراتور می تواند با یک کارشناس با تجربه ارتباط برقرار کرده و او را به عنوان یک دستیار در کنار خویش حس کند.
استفاده از واقعیت مجازی در نگهداری و تعمیرات باعث کاهش خطای انسانی ، کاهش زمان اجرای تعمیرات ، کاهش هزینه های نت ،کاهش زمان خرابی و سرویس یک دستگاه یا تجهیز و در نهایت افزایش بهره وری و اثر بخشی در فرآیند نگهداری و تعمیرات می گردد.
واقعیت افزوده می تواند در تعمیرات پیشگیرانه ، دستورالعملهای نصب و مونتاژ ، دستیاری از راه دور و نگهداری و تعمیرات پیشگویانه موثر بوده و باعث افزایش کارایی سیستم نت و بالا رفتن کارایی کل کارخانه گردد.
بر اساس تحقیقاتی که در شرکت بویینگ و همچنین جنرال موتور انجام شده است استفاده از تکنولوژی واقعیت افزوده ،زمان سیم کشی داخل موتور هواپیما را 25 درصد کاهش داده و نرخ خطای انسانی را به صفر رسانده است. همچنین استفاده از این تکنولوژی در فرآیندهای نگهداری و تعمیرات کارخانجات GE(جنرال الکتریک) افزایش 12 درصدی بهره وری را نشان می دهد ، این تحقیق نشان می دهد که این تکنولوژی باعث افزایش 34 درصدی بهره وری تکنسینهای انرژیهای تجدید ناپذیر در این کارخانه شده است. با توجه به این نکته که اعداد مذکور داده های واقعی و علمی از محیط های صنعتی بررسی شده بوده و تاثیرشگرف این تکنولوژی در افزایش کارایی نت را نشان می دهد و همچنین در نظر گرفتن این که خرابی های دستگاه ها و تجهیزات و فرآیند تعمیراتی آنها در محیط های صنعتی خصوصا کارخانه های بزرگ اغلب بسیار پرهزینه می باشند ،لذا پیش بینی میشود که استفاده از این تکنولوژی در فرآیندهای نگهداری و تعمیرات روز به روز فراگیرتر گردد.
یکی از ویژگیهای جدید اپلیکیشنهای واقعیت افزوده امکان اتصال آن به پایگاه داده عملیاتی و بدست آوردن اطلاعات بصورت آنلاین از آن می باشد . اطلاعات به روز از فرآیندهای نگهداری و تعمیرات، برنامه ریزی و کنترل تولید ، منابع انسانی و انبار که باعث بهبود و راحتی نظارت بر کارکرد دستگاه و کنترل عملیات می گردد. همچنین نمایش اطلاعات تحلیلی و اطلاعات Time Series Data هم می تواند بصورت واقعیت افزوده و بصورت ترکیبی با محیط واقعی قابل مشاهده و استفاده باشد.با توجه به اینکه یک اپلیکیشن واقعیت افزوده قابلیت اجرا بر روی انواع گوشی های هوشمند ، تبلت و عینکهای واقعیت افزوده و واقعیت ترکیبی را داراست ، لذا یک اپراتور با زدن عینک مخصوص AR علاوه بر مشاهده محیط واقعی کار ، بدون هیچ مشکل یا محدودیتی اطلاعات یک تجهیز یا دستگاه مانند نام ، تاریخ آخرین سرویس ، تاریخ سرویس دوره ای بعدی و یا حتی اطلاعاتی مانند موجودی لحظه ای قطعه ، موجودی قعطات موجود در درخت محصول آن قطعه یا محصول (BOM)، سرعت حرکت خط ، دمای مواد و . . . را از پایگاه داده عملیاتی و یا پایگاه داده واسط گرفته و اطلاعات را بصورت متن و یا گراف و یا اطلاعات گرافیکی بصورت همزمان با محیط واقعی مشاهده کند. البته طبیعی است که برای توسعه اپلیکیشن با قایلیتهای مذکور ، در بسیاری از آنها داشتن مدل سه بعدی از دستگاه یا تجهیز و همچنین قطعات آنها الزامی است که در صورتی که شرکت سازنده تجهیز، آنرا در اختیار کارخانه قرار نداده باشد امکان مدلسازی صنعتی و یا اسکن های سه بعدی از آنها وجود دارد.
در مورد نگرانیهایی که در مورد امنیت و محرمانگی داده ها در محیطهای صنعتی مطرح است و همچنین اطمینان از اینکه داده‌های محرمانه و خصوصی مورد استفاده در واقعیت افزوده در دسترس افراد یا سازمان‌ها یا فرایندهای غیرمجاز قرار نگیرد نیز چون اپلیکیشن فوق بصورت یک اپلیکیشن Local روی گوشی و یا تبلتهای هوشمند و یا عینکهای واقعیت افزوده نصب می گردد و اجرای آن از روی محیط وب نمی باشد (هرچند در صورت نیاز پیاده سازی آن نیز امکانپذیر است) و همچنین ارتباط با پایگاه داده در شبکه داخلی انجام می شود ، امنیت اطلاعات ریسک بسیار کمتری را شامل می شود.تعریف امنیت کاربران در دسترسی به اپلیکیشن و پایگاه داده و ثبت و مشاهده سوابق دسترسی نیز مانند اکثر نرم افزارهای قابل اعتماد ، قابل تعریف و پیاده سازی می باشد. همچنین در صورت نیاز، تمام اطلاعات نمایش شده به کاربر یا اپراتور مانند فیلم ،عکس ، انیمیشن و مدلهای سه بعدی می تواند بر روی سرور کارخانه ذخیره و اپلیکیشن ساخته شده آنها را از سرور دانلود و نمایش دهد که این کار علاوه بر حفظ یکپارچگی و امنیت داده ها باعث بهینه شدن حجم اپلیکیشن ساخته شده می شود.
